W tym roku Wielkopolski Związek Szachowy obchodzi 80-lecie swego istnienia. Z tej to okazji prezes WZSzach Andrzej Ciesiński poprosił mnie o napisanie artykułu, który mógłby zostać zamieszczony  na stronie internetowej Związku. Znalazło to swoje odzwierciedlenie w publikacji pt. Dębowa rocznica: Wielkopolski Związek Szachowy 1936-2016 (patrz: http://wzszach.poznan.pl/menu-glowne/historia/658-test2).

 

Wśród najprężniejszych przedwojennych klubów szachowych funkcjonujących na terenie naszego województwa wymieniłem wówczas Poznański Klub Szachistów, Sekcję Szachową IV Oddziału Związku Strzeleckiego (Państwowy Monopol Tytoniowy) i Kolejowe Przysposobienie Wojskowe Ognisko Dyrekcja – wszystkie z Poznania, a także: Gnieźnieński Klub Szachistów (zał. 1922), Ostrowski Klub Szachistów 1930 „Skoczek”, Kolejowe Przysposobienie Wojskowe Ognisko I w Ostrowie Wielkopolskim, „Giermek” Zduny, Szamotulski Klub Szachistów, Chodzieski Klub Szachistów, Krotoszyński Klub Szachistów, Śremski Klub Szachistów oraz Sekcję Szachową Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej w Koźminie Wielkopolskim.

W artykule tym jako nowość opublikowano nieznane do tej pory zdjęcie Leszczyńskiego Klubu Szachistów „Hetman”:

 

Członkowie Leszczyńskiego Klubu Szachistów „Hetman”, ok 1930 (zbiory Janusza Skrzypczaka, nadesłał Sebastian Bendka)

 

Ostatnie ustalenia każą dopisać ponadto do tego zbioru Sekcje Szachowe Kolejowego Przysposobienia Wojskowego z Jarocina i Zbąszynia. Wszystko za sprawą ostrowskiego szachisty, działacza i kolekcjonera Piotra Maślińskiego, który zbierając materiały do książki na temat Ostrowa Wielkopolskiego w czasie okupacji, zakupił dwa numery miesięcznika „Kolejowe Przysposobienie Wojskowe” z 1935 roku, w których znalazły się krótkie, aczkolwiek niezwykle interesujące notki dotyczące aktywności szachistów w rzeczonych miastach.

 

Pierwszy z artykułów opisuje bowiem zwycięskie spotkanie KPW Jarocin z KPW Gł. Warsztaty Ostrów Wielkopolski w świetlicy KPW w Ostrowie, wzbogacając relację o unikalne zdjęcie z ostrowskiej świetlicy KPW. Jakkolwiek zdjęcia ze świetlicy KPW w Ostrowie Wlkp. były już publikowane w Historii szachów na ziemi ostrowskiej (patrz: http://centrumszachowe.pl/index.php/historia-szachow – s. 12-13), tak fotografia szachistów jarocińskich oraz dokładny wygląd tej świetlicy nie były dotychczas znane.

 

„Kolejowe Przysposobienie Wojskowe” nr 4, 1935 r., s. 10.

 

Pod zdjęciem napisano:

Z życia Ognisk K. P. W.

JAROCIN

Sekcja szachowa KPW. w Jarocinie rozegrała w dniu 3.II zawody szachowe z Sekcją szachową KPW. Ostrów – Gł. Warsztaty, a w dniu 17.II ze Związkiem Strzeleckim, wygrywając w obu tych spotkaniach.

 

Drugi artykuł znalazł się w numerze 7/1935 „Kolejowego Przysposobienia Wojskowego”.

 

„Kolejowe Przysposobienie Wojskowe” nr 7, 1935 r.

 

Turnieje szachowe

 

JAROCIN

Mistrzostwo szachowe Ogniska KPW. Na rok 1935 zdobył referent w. f. ob. Gromadzki z ilością 26 pkt. Dalsze miejsca zajęli: p.p. Dolata J., Zenker J., Kwiatkowski A., Barania St., Boruta I., Kowalczyk Br., Sip J., Wojtczak St., Semmler P., Tomaszczak W., Świderski M., Dolata M., Malusi M., Kaczmarek T. i Zaremba Fr. Do klasy A weszło 6-ciu czołowych graczy, reszta zaś do klasy B. Pozatem odbyły się zawody szachowe pomiędzy sekcją szachową KPW. A klubem szachowym Zduny z wynikiem 6:2 dla KPW.

 

WARSZAWA – PRAGA

W dniu 10.IV odbyło się uroczyste zakończenie turnieju szachowego o mistrzostwo Ognisk, połączone z rozdaniem nagród w obecności przedstawiciela Okręgu ob. Komosińskiego. Tytuł mistrza zdobył ob. M. Jagielski, który otrzymał jako nagrodę popiersie Marszałka J. Piłsudskiego; nagrodę tę ufundował prezes Ogniska ob. inż. Rupiński. W turnieju wzięło udział 21 zawodników, przyczem rozegrano ogółem 210 partyj.

 

ZBĄSZYŃ

W listopadzie ub. r. utworzono w Ognisku sekcję szachową KPW, do której przystąpił szereg Kapewiaków i ich synów. W sezonie zimowym urządzano codziennie ćwiczenia szachowe. Na zakończenie półrocza zimowego Ognisko urządziło w czasie od 20.III do 25.IV turniej szachowy o mistrzostwo miasta Zbąszynia. W ramach tego turnieju rozegrano zawody o mistrzostwo KPW. Do turnieju zgłosiło się 29 szachistów, w tem 10 członków KPW, 9 synów Kapewiaków oraz 10 obywateli z miasta.

Turniej zainaugurowano w dniu 20.III. Na uroczystość rozpoczęcia turnieju przybyli: burmistrz, p. Michalik, protektor turnieju; komendant garnizonu, por. Stachowicz, komendant p. w. i inni.

Mistrzostwo miasta zdobył p. Starzak, II miejsce zajął p. Binder, III p. Gawęcki, IV miejsce syn Kapewiaka ob. A. Wita, V prezes KPW, ob. Raburski, a VI miejsce prezes PPW, p. Korus.

W konkurencji o mistrzostwo KPW I miejsce zajął ob. Raburski, II miejsce ob. St. Weiman, III miejsce ob. J. Stencel Jan.

W konkurencji o mistrzostwo synów Kapewiaków I miejsce zajął ob. A. Wita, II ob. Wawrzyniak, III ob. Pierzchalski.

Nagrody wręczył zwycięzcom burmistrz Michalik na zebraniu w dn. 26.IV. Otrzymało nagrody 6 zwycięzców w turnieju o mistrzostwo miasta, 3 w turnieju o mistrzostwo KPW. i 3 w turnieju synów Kapewiaków.

 

***

 

Kilka słów komentarza na temat tych wycinków. Nazwisko Włodzimierza Gromadzkiego dwukrotnie pojawia się w fundamentalnym dziele prof. Andrzeja Kwileckiego pt. Szachy w Poznaniu (Wyd. Poznańskie 1990). W 1926 roku wystąpił on w pierwszym finale Mistrzostw Poznania, zajmując 12. miejsce. Na czołowych pozycjach uplasowali się wówczas znani szachiści: Ignacy Kopa, pułk. Marian Steifer i Antoni Wojciechowski. Z kolei wiosną 1935 r. reprezentował on drużynę KPW Dyrekcja Poznań w Drużynowych Mistrzostwach Poznania, lokując się z tym zespołem na I miejscu.

W Szachach wojennych 1939-1945 opublikowane zostało też zdjęcie, na którym widoczni są przedstawiciele Ostrowskiego Klubu Szachistów 1930 i reprezentanci miasta Poznania, wśród których nie zabrakło Włodzimierza Gromadzkiego, co wskazuje na stałe związki tego zawodnika z Poznaniem, w którym występował na przestrzeni wielu lat (a może tylko dojeżdżał do Poznania z Jarocina do pracy i przy tej okazji brał tam udział w zawodach?).

 

Mecz Ostrowskiego Klubu Szachistów 1930 „Skoczek” z reprezentacją miasta Poznania (u dołu). 20.08.1939 r. U góry od lewej: NN, Władysław Stencel, Stefan Pilarczyk, Maksymilian Wałczyk, Tadeusz Mieloch, Stefan Fluder, NN, Tadeusz Pisula, NN (wśród NN – Pauter i Mieczysław Gałęcki). W okularach siedzi mistrz Wielkopolski Leon Widermański. Ponadto Poznań reprezentowali: bracia Włodzimierz i Witold Wesołowscy z Gniezna, Bolesław Rożański, Marian Sianowski, Roman Gabryelewicz i Włodzimierz Gromadzki.

 

Z Historii szachów na ziemi ostrowskiej dowiadujemy się, iż KPW Jarocin potykało się już z KPW Ostrów na początku 1934, kiedy to ostrowianie „po zaciętej walce” wygrali 5 : 3 (s. 12). Spotkania stały się tradycją i jeszcze w 1939 r. słyszymy o „wysokim zwycięstwie” jarocinian nad osłabioną już wówczas drużyną KPW Ostrów Wlkp. (s. 16). Podsumowując, okazuje się zatem, iż również Jarocin może się pochwalić silna przedwojenną sekcją szachową.

Zupełnie nieoczekiwane było także odnalezienie przedwojennych wyników Mistrzostw Zbąszynia, gdyż do tej pory niewiele wiadomo było o tamtejszych szachistach z dawnych lat, a prof. Kwilecki w ogóle nie wymienia tego miasta wśród przedwojennych ośrodków szachowych…

Dalsze badania (zwłaszcza miesięczników „Kolejowego Przysposobienia Wojskowego” i lokalnej prasy) powinny przynieść wiele jeszcze ciekawych informacji na temat przedwojennych szachów w regionie Wielkopolski i nie tylko. A więc do boju lokalni pasjonaci gry królewskiej!

 

https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolejowe_Przysposobienie_Wojskowe

 

Paweł Dudziński